Kauczukowy boom w Amazonii

Krzysztof Kolumb jako pierwszy opisał Indian odbijających piłkę zrobioną z dziwnej, lepkiej substancji spływającej z drzew tropikalnych, ale dopiero w roku 1869, kiedy B.F. Goodrich wyprodukował w Stanach pierwsze opony samochodowe, Amazonię, która miała właściwie całkowity monopol na najwyższej jakości lateks, ogarnęło kauczukowe szaleństwo.

D. Grann, Zaginione miasto Z. Amazońska wyprawa tropem zabójczej obsesji, Warszawa 2010, s. 99 - 100.

Nacinanie kory kauczukowca

Popyt na gumę pozyskiwaną z brazylijskiego kauczukowca rozpoczął poważne przemiany ekonomiczne i społeczne w Amazonii końca XIX wieku. Przemysł ten spowodował napływ robotników i bandytów, wycinanie lasów pod budowę kolei i dróg oraz naruszenie przez białych osadników izolacji, w jakiej do tego czasu żyło wiele indiańskich plemion. Kauczukowi przemysłowcy zajmowali przede wszystkim tereny wzdłuż Amazonki i jej dopływów, gdyż poruszanie się po rzece było stosunkowo najbezpieczniejszą i najłatwiejszą drogą do wnętrza dżungli. Próbowano także zbudować kolej łączącą Brazylię i Boliwię, ale wielu robotników zginęło z powodu chorób lub ataków Indian. Szczyt boomu kauczukowego przypada na lata 1879 - 1912.


W wyniku rozwoju przemysłu kauczukowego na Amazonką powstały pierwsze miasta, a największym z nich było Manaus. Wielcy przemysłowcy zarabiali na eksporcie gumy olbrzymie pieniądze, przewyższające nawet dochody z handlu kawą w innych regionach Ameryki Południowej.

Na przełomie lat 80. i 90. XIX wieku wybudowano w Manaus Teatro Amazonas, wspaniały budynek opery, który stanowił symbol bogactwa kauczukowych baronów. Niemal wszystkie materiały sprowadzono z Europy: marmur pochodził z Włoch, części stalowe z Anglii, meble ze stolicy Francji, a szkło żyrandoli z Murano. Kopuła opery wyłożona jest mozaiką w narodowych barwach Brazylii.

Teatro Amazonas w Manaus

Kauczukowy boom zakończył się, kiedy Brazylia straciła monopol w produkcji gumy. Przyczynił sie do tego Sir Henry Alexander Wickham, który w 1976 roku przemycił nasiona kauczukowca do Anglii, do Royal Botanic Gardens, Kew. Anglicy z powodzeniem rozpoczęli uprawę tej rośliny w Malezji, na Sri Lance i w Afryce.